Diagnostikët e kohës nuk janë unanimë sa i përket rëndësisë që feja e ka ose jo në një botë gjithnjë në globalizim e sipër. Ajo për çka ata janë unanimë, është fakti se fetë në dekadat e kaluara u janë nënshtruar proceseve të thella të transformimit. Me ndikim të dukshëm këtu na paraqitet sidomos diferencimi funksional i sistemeve sociale si dhe procesi i individualizimit.

Të inspiruar nga doktrinat e tyre lidhur me origjinën e shoqërisë, komunistët qëllimisht planifikuan që familjen ta zëvendësonin me komunën. Komunistët, kushtet ideale të jetës njerëzore i pikturuan si të tilla ku njerëzit jetojnë nëpër fjetore/konvikte, hanë nëpër mensa dhe fëmijët e tyre i konsiderojnë si të shtetit.

Vizioni i ummetit është një, të tilla janë edhe ndjenjat a vullneti si dhe veprimi i tij. Ekziston një konsensus në mendimin, vendimin, qëndrimin, karakterin dhe armët e anëtarëve të ummetit. Ummeti është një rend njerëzish i përbërë prej një konsensusi trepalësh: mendjes, zemrës dhe armëve.

Termi ummet nuk është i përkthyeshëm dhe, për këtë arsye, duhet të përdoret në trajtën e tij origjinale islame, arabe. Ai nuk është sinonim as i "popullit", as i "kombit" e as i "shtetit", shprehje këto që gjithnjë janë të determinuara ose nga raca, gjeografia, gjuha dhe historia, ose nga ndonjë kombinim i të gjitha këtyre.

Në dimensionin e tij shoqëror Islami është absolutisht i vetëm  dhe unik midis feve dhe qytetërimeve të cilat i ka njohur bota. Përkundër feve të tjera botërore, Islami fenë e përkufizon si vetë çështje të jetës, si vetë lëndë të hapësirës-kohës...