Dr. Ekrem Sarikçiogllu


HISTORIA E FEVE
Prej fillimit deri sot

Nga turqishtja:
Dr. Qani Nesimi




DISA FJALË PËR AUTORIN

Lexoni tekstin në PDF



PARATHËNIE

Lexoni tekstin në PDF


HYRJE

1. Historia e feve në botën islame; 2. Historia e feve në perëndim; 3. Historia e feve në Shtetin Osman dhe në Turqi; 4. Veprat e historisë së feve në shtetin Osman dhe në Turqi

Lexoni tekstin në PDF


FETË PARAHISTORIKE NË AZINË E MESME

1. Ademi dhe Hava; 2. Zbulimet historike dhe komentimet e tyre

Lexoni tekstin në PDF


FETË E MESOPOTAMISË SË VJETËR

1. Fetë e sumerëve; 2. Fetë babilonase dhe asiriane; a. Sistemi i zotave; b. Koncepti për gjithësinë; c. Magjia; ç. Jeta pas vdekjes; 3. Shfaqja e monoteizmit reagim ndaj politeizmit; a. Ibrahimi/Abrahami; b. Junusi/Jona; c. Ezekieli; ç. Danieli

Lexoni tekstin në PDF
 

 

FEJA NË EGJIPTIN E VJETËR

1. Literatura fetare; 2. Koncepti për gjithësinë; 3. Hyjnitë dhe fuqitë mbinatyrore; 4. Amonefisi dhe iniciativa për reforma; 5. Jusufi/Josefi; 6. Faraoni dhe murgjit; 7. Koncepti për jetën pas vdekjes

Lexoni tekstin në PDF

 


FETË NË ANADOLLIN E VJETËR

1. Besimet parahistorike; a. Kafshët e shenjta; b. Kultet; c. Kulti i të vdekurve; ç. Vendet e kultit dhe tempujt; 2. Feja e hititëve; a. Zotat e hititëve; b. Adhurimet; c. Profecia dhe magjia; ç. Doket për të vdekurit; d. Tempujt

Lexoni tekstin në PDF



FETË E VJETRA TË ARABISË

1. Fetë e vjetëra në Arabinë Veriore; a. Një vështrim i përgjithshëm historik; b. Koncepti për zotin dhe besimet e tyre; c. Kultet; ç. Paraqitja e monoteizmit dhe kundërshtimi i politeizmit; 2. Fetë në Arabinë Jugore; 3. Fetë në Arabinë e Mesme; a. Kultet; b. Ismaili/Ishmaeli; c. Hanifët

Lexoni tekstin në PDF



FETË E VJETRA TË EVROPËS

1. Feja e vjetër e Greqisë; a. Bota e zotave të Greqisë; b. Konceptet për jetën pas vdekjes; c. Reagimet ndaj politeizmit; 2. Feja romake; a. Bota e zotave të Romës; b. Zhvillimi i fesë romake; 3. Feja e vjetër teutone (fis i vjetër gjerman); a. Koncepti për gjithësinë; b. Zotat dhe kultet e tyre; c. Murgëria dhe kulti; ç. Besimi në fat; d. Koncepti për vdekjen; dh. Koncepti për eskatologjinë; 4. Feja e keltëve; a. Koncepti për gjithësinë; b. Kultet; c. Koncepti për jetën pas vdekjes; 5. Feja e sllavëve; a. Zoti dhe fuqitë mbinatyrore; b. Koncepti për vdekjen

Lexoni tekstin në PDF



FEJA E VJETËR AMERIKANE

1. Aztekët; 2. Majatë; 3. Inkatë; 4. Çibçatë; 5. Piramidat e Amerikës Jugore; 6. Pasqyrimet e besimit të vjetër amerikan

Lexoni tekstin në PDF



FEJA TRADICIONALE TURKE

1. Emri i besimit tradicional turk  dhe adhurimet e tyre; 2. Koncepti për Zotin; 3. Fuqitë natyrore dhe shpirtërore; a. Shpirti dhe kulti i malit; b. Shpirti dhe kulti i zjarrit; c. Kulti i stërgjyshërve; ç. Shpirtërat nëntokësorë; d. Shpirtërat e fëmijëve; 4. Adhurimet; 5. Klasa shpirtrore (klerikët); 6. Vdekja dhe besimet në lidhje me të; a. Mbajtja zi; b. Tradita e varrimit të të vdekurve; 7. Marrëdhëniet e tyre me fetë e tjera; a. Budizmi; b. Zaratustrizmi; c. Maniheizmi; ç. Krishterimi; d. Hebraizmi

Lexoni tekstin në PDF



ZARATUSTRIZMI

1. Librat e shenjtë; 2. Zaratustra; 3. Koncepti për Zotin; 4. Krijesat shpirtërore; 5. Dualizmi; 6. Koncepti për kohën; 7. Format e adhurimit; 8. Koncepti për botën e ardhshme; 9. Dita e llogarisë; 10. Gjendja e sotme

Lexoni tekstin në PDF



FETË GNOSTIKE

Burimet; Konceptet themelore; Koncepti për njeriun; Doktrina e shpëtimit; Koncepti i diturisë (gnosis); Koncepti për adhurimin; 1. Sabiizmi; a. Studimet për sabiitët; b. Historiku; c. Librat e shenjtë; ç. Koncepti për Zotin; d. Koncepti për gjithësinë; dh. Koncepti për njeriun; e. Koncepti për shpëtimin; ë. Koncepti për eskatologjinë dhe mesianizmi; f. Koncepti për apokalipsin dhe botën e ardhshme; g. Adhurimet themelore; gj. Anëtarësimi në bashkësi dhe priftëria; h. Tempujt; 2. Maniheizmi; a. Mani; b. Librat e shenjtë; c. Koncepti për Zotin; ç. Koncepti për njeriun dhe gjithësinë; d. Koncepti për shpëtimin; dh. Koncepti për eskatologjinë, mesianizmin  dhe për apokalipsin; e. Koncepti për adhurimin; ë. Struktura shoqërore

Lexoni tekstin në PDF



FETË INDIANE

1. Hinduizmi; a. Shkrimet e shenjta; b. Mendimi për universin; c. Karma; ç. Sistemi i besimit; d. Kulti, adhurimi; dh. Priftëria; e. Jeta shoqërore; ë. Koncepti për botën e ardhshme; g. Zhvillimi i hinduizmit dhe rrymat e reja; Meditacioni transcendental; Hare Krishna; gj. Qëndrimi i hinduizmit ndaj feve të tjera; 2. Jogizmi; a. Ananda Marga; b. Lëvizja Neo-
Sannyas Bhagawan Shree Rajneesh; 3. Xhajnizmi; a. Librat e shenjtë; b. Xhajna; c. Koncepti për gjithësinë; ç. Doktrina e shpëtimit dhe udhëzimit; d. Adhurimi; 4. Sihizmi; a. Lindja e sihizmit; b. Zhvillimi i sihizmit; c. Besimi dhe adhurimi; 5. Budizmi; a. Jeta e Budës; Buda historik; Buda si parim shpirtëror; b. Librat e shenjtë; c. Koncepti për Zotin; ç. Doktrina e udhëzimit dhe shpëtimit; d. Koncepti për jetën e pas vdekjes; dh. Murgëria (Sangha); e. Adhurimi në budizëm; ë. Rrymat kryesore të budizmit; g. Përhapja e budizmit; gj. Budizmi tibetian ose lamaizmi; h. Budizmi kinez; Fraksioni Çan-tsung (Zen); Fraksioni Tsing-to (Xhodo); i. Fraksioni Scientologjia

Lexoni tekstin në PDF



FETË E LINDJES SË LARGËT

1. Feja popullore kineze; 2. Taoizmi; Disa këshilla të Laotsesë; 3. Konfuçionizmi; a. Librat; b. Doktrina; c. Muzika dhe ritmi; ç. Perfeksionimi; d. Doktrina e shtetit; dh. Udhëheqja e shtetit; 4. Shintoizmi; a. Librat e shenjtë; b. Konceptet për gjithësinë; c. Forcat metafizike; ç. Kulti; d. Koncepti për botën e ardhshme; dh. Shinto i shtetit; 5. Fetë e reja japoneze; 6. Feja Cao-
Dai e Vietnamit; 7. Sun Myung Moon dhe Lëvizja e Unitetit; 8. Kulti-Kargo

Lexoni tekstin në PDF



HEBRAIZMI

1. Moisiu; 2. Jeta në Sina dhe dhjetë urdhërat; 3. Aroni; 4. Hidri (Hëzri); 5. Jozueu bir i Nunit  dhe periudha e njerëzve të urtë; 6. Periudha e sundimtarëve; a. Davidi; b. Solomoni; 7. Ndarja e shtetit; a. Elias; b. Elisa; c. Ishaja; ç. Jeremja; d. Dhu'l-
Kifli; 8. Periudha e syrgjynosjes; 9. Kthimi në Palestinë; 10. Ezra; 11. Prej Bijve të Izraelit deri në hebraizëm; 12. Mesjeta dhe koha e re; 13. Themelet e besimit në hebraizëm; a. Besimi në Zotin; b. Besimi në botën e ardhshme; c. Besimi në engjëjt; ç. Besimi në profetët; d. Besimi në librat e shpallur; dh. Besimi në Mesian; 14. Adhurimi dhe traditat; a. Lutjet; b. Agjërimi; c. Llogaritja e kohës; ç. Festat; d. Traditat; 15. Rregullat e ushqimit; 16. Simbolet; 17. Misticizmi hebraik; a. Sabataj Sevi; b. Hassidizmi; 18. Rrymat e reja në hebraizëm; a. Hebraizmi orodoks; b. Hebraizmi reformues; c. Hebraizmi konservator; 19. Shteti osman dhe hebrenjtë; 20. Qëndrimi i hebraizmit ndaj feve të tjera

Lexoni tekstin në PDF



KRISHTERIMI

1. Zakaria; 2. Gjoni; 3. Jezusi; a.  Mesianizmi; b. ?'ështja e ligjit; c. Misioni i Jezusit; ç. Ndarja nga bota dhe vlerësimet; d. Jezusi hyjnor; 4. Pritja e Mesias; Jehona e shtetit hyjnor; 5. Shkrimet e shenjta; Ungjijtë apokrifë; 6. Komuniteti i parë dhe fillimi i ndarjeve; a. Problemet krishtere me origjinë idhujtare; Mosmarrëveshjet në të kuptuarit e termit apostull; Mosmarrëveshjet në udhëheqësinë e komunitetit; Dallimet në kungim; Dallimet në të kuptuarit e personalitetit të Jezusit; Mosmarrëveshjet për qëllimin e ardhjes së Jezusit; b. Hebreo-
krishterët apo ebionitët; c. Disa çështje të besimit te hebreo-krishterët; Udhëheqësia e komunitetit; Çështja apostull; Gjendja e Jezusit

Lexoni tekstin në PDF



KRISHTERIMI SOT

1. Pali; 2. Zhvillimi i besimeve krishtere; 3. Marsioni; 4. Dhuna ndaj krishterimit; 5. Konstantini dhe krishterimi si fe perandorake; 6. Zënkat doktrinore për ekzistencën e Jezusit; 7. Parimet e besimit në krishterim; a. Besimi tek Zoti; b. Jezusi dhe trupëzimi i tij (incarnatio); c. Cilësitë e Jezusit; ç. Shpirti i Shenjtë; d. Triniteti; dh. Maria; e. Shpëtimi dhe udhëzimi; ë. Besimet e tjera; Bota e ardhshme; Engjëjt, satanët dhe xhinnët/demonët; Profetët dhe librat e shenjtë; 8. Sacramentum-
Misteret e kishës; a. Pagëzimi; b. Mirosja; c. Martesa; ç. Misteri i priftërinjve; d. Pendimi; dh. Vajimi i shenjtë; e. Kungimi (eucharistia); 9. Adhurimet; a. Ceremonia e kungimit (missa); b. Kryqi; c. Lutja e Zotit (Jezusit); ç. Lutjet e tjera; 10. Ditët e festave; a. Koha e krishtlindjes (Noel); b. Periudha e pashkëve; c. Festimi i ditës së diel; 11. Kisha dhe pjesët e saj; 12. Hierarkia e kishës; Papati; 13. Ndarja e kishës në katolike dhe ortodokse (great schisma); 14. Sundimi botëror i papatit  dhe shkatërrimi politik; 15. Fetarësia e popullit; 16. Lufta me herezinë; 17. Rrymat e kundërta; 18. Lëvizja reformiste dhe Martin Luteri; a. Huldrich Zwingli; b. Johannes Calvin; 19. Kishat e mëdha sot; a. Katolicizmi; b. Kisha protestante; c. Kisha ortodokse

Lexoni tekstin në PDF



Kishat kombëtare

1. Kisha siriane; a. Marrëdhëniet me komunitetet e tjera krishtere; b. Shkatërrimi i sirianitëve; c. Besimet dhe adhurimet e sirianitëve; 2. Kisha armene; a. Zhvillimi i kishës armene; b. Armenët dhe muslimanët; c. Besimi dhe adhurimi; 3. Kisha kopte në Egjipt; Gjendja sot; 4. Kisha etiopiane; 5. Nestorianët; Dobësimi i nestorianizmit; 6. Maronitët

Lexoni tekstin në PDF



Fraksionet e pavarura kishtare

1. Baptistët; 2. Protestantët e lirë; 3. Metodistët; 4. Vëllezërit e lirë (Freier Bruderkreis); 5. Mennonitët; 6. Ushtria e shpëtimit (Salvation Army); 7. Kuakerët (Komuniteti i shokëve); 8. Komuniteti Pfingst  (Unioni i komuniteteve krishtere); 9. Apostujt katolikë (Irvingianët); 10. Vëllazëria e mbretërisë së Jezu Krishtit; 11. Adventistët; 12. Komuniteti shkenca krishtere  (Christian Science); 13. Kisha e shtetit hyjnor; 14. Mormonët; 15. Swedenborgianët (Kisha e re); 16. Dëshmitarët e Jehovait; 17. Kisha e Zotit (Kisha e Armstrongut); 18. Lëvizjet e kishave monoteiste  (Kishat pa trinitet); a. Unitarianët; b. Lorberianët; c. Apostolizmi i Jezu Krishtit; 19. Lëvizja mesianike në Afrikë; a. Kisha Baptiste Nazareth; b. Kisha Jezu Krishti

Lexoni tekstin në PDF



Fraksionet fetare-
filozofike

1. Fraksioni theosophie; 2. Anthroposophie; 3. Fraksioni Rocy Cross; 4. Spiraleja e gjithësisë; 5. Spiritizmi; 6. Ufologjia, fraksioni Anijet Kozmike

Lexoni tekstin në PDF



ISLAMI

1. Muhamedi (a.s.); 2. Kur'ani i lartësuar; 3. Kushtet e besimit; a. Besimi në Allahun e Gjithëfuqishëm; b. Melekët dhe krijesat metafizike; c. Besimi në librat e shpallura; ç. Besimi në pejgamberët; d. Besimi në botën e amshueshme (ahiret); dh. Kader dhe kada; 4. Qasje besimeve të feve tjera  në Mehdiun dhe Mesihun; 5. Doktrina e udhëzimit/shpëtimit; 6. Feja dhe vullneti i lirë; 7. Filozofia e natyrës; 8. Adhurimet; a. Namazi; b. Agjërimi; c. Zeqati; ç. Haxhi; 9. Parimet etike dhe juridike; 10. Fraksionet (besimet) e ndara nga islami; a. Durzizmi; b. Kadianizmi; c. Bahaizmi

Lexoni tekstin në PDF



BIBLIOGRAFIA

Lexoni tekstin në PDF